Esther van As is in september 2022 begonnen aan de opleiding AV-Specialist. Hierbij had zij de opdracht om een minidocumentaire te maken over een gebouw, gebeurtenis, monument of iets anders.
Ze heeft ervoor gekozen een minidocumentaire te maken over het onderduikershol in Drie.
Achtergrond van het boek
In het buurtschap Drie, bij Ermelo op de Veluwe, woonden
tijdens de Tweede Wereldoorlog slechts enkele gezinnen. Een daarvan was de
familie Born. Vader Abraham Born was boswachter van beroep en getrouwd met
Johanna Lubbersen. Samen hadden zij zeven zonen. In de oorlogsjaren werd hun
gezin betrokken bij onderduiken. Zelf hadden zij ook onderduikers in huis. Op
plaatsen die door vader Born waren aangewezen, werden in de bossen rond Drie
onderduikholen gegraven. Een van die holen werd gebruikt om wapens en andere
zaken te verbergen. Meerdere zonen uit het gezin Born hebben tijdens de Tweede
Wereldoorlog een belangrijke rol gespeeld in het verzet. Een van hen - Jannes -
werd doodgeschoten, maar ook vader Born en zoon Evert hebben de oorlog niet
overleefd. Beiden zijn opgepakt en in 1945 in het Duitse concentratiekamp
Neuengamme omgekomen.
Inmiddels zijn ook alle andere zonen overleden. Alleen de jongste - Hans - is nog in leven. Hij was ruim vier jaar toen in 1944 deze vreselijke dingen plaatsvonden. Hans verzorgt in Drie al jarenlang rondleidingen voor groepen schoolkinderen. Steeds maar weer vertelt hij wat zich daar tijdens de oorlog en met name binnen hun gezin, heeft afgespeeld.
Zelf ben ik in aanraking gekomen met de verhalen over Drie via mijn man Bram en zijn vader Willem Born. Willy, zoals hij genoemd werd, was een van de zonen van Abraham Born.Het boek dat ik heb geschreven over de gebeurtenissen in Drie, is bedoeld voor kinderen van 9-12 jaar. De hoofdpersonen Thijs en Siem zijn verzonnen, maar alles wat Hans Born vertelt en uitlegt, heeft werkelijk plaatsgevonden!
Op de website 75 jaar vrijheid wordt verteld over Jannes Born en hetgeen gebeurd is in de Tweede Wereldoorlog.
Er is meer over te lezen via deze link.
In de bossen van Ermelo rond de buurtschap Drie zijn twee monumenten terug te vinden die herinneren aan de periode 1940 - 1945: het 'paaltje van Jannes' en een in 2008 opnieuw zichtbaar gemaakt onderduikershol.
Ook in Ermelo zelf heeft zich een en ander afgespeeld tijdens de de Tweede Wereldoorlog.Veel van dit alles is niet (meer) bekend. Mensen die in de oorlog iets hebben meegemaakt zwijgen hier vaak over. Toch is het voor de generaties van na de oorlog belangrijk erover te horen.
De Stichting Natuur- en MilieuPlatform Ermelo gaf in 2008 het wandelrouteboekje 'Wandelen rond Drie langs ondergrondse geheimen' uit. Het project 'Ermelo 1940-1945, gebeurtenissen en geheimen' wil de leerlingen in contact brengen met gebeurtenissen en mensen uit de periode van de Tweede Wereldoorlog op lokaal niveau: Ermelo en omgeving staan centraal.
Het project omvat een:
Excursie (altijd mogelijk) òf een beleefles (april-juni,
in overleg)
Kosten voor dit project:
40,- euro.
Nadere informatie en reservering: (0341) 55 71 09 of info@nmpermelo.nl
In 2018 is in De Stentor een artikel verschenen over de onderduikholen van Drie die tot leven komen. Van de wandelgids is inmiddels een vierde druk verschenen.
Het artikel is HIER terug te lezen.
In de serie wandel- en fietsrouteboekjes in en rond de gemeente Ermelo van de Stichting Natuur- en MilieuPlatform (NMP) Ermelo, is het vernieuwde boekje ‘Wandelen rond Drie langs ondergrondse geheimen’ vrijdag 6 november 2015 gepresenteerd.
Het eerste exemplaar van het boekje werd in de thuisbasis van Stichting NMP Ermelo, De Witte Heide aan de Kerklaan overhandigd door voorzitter Gert Schuurman aan de heer Hans Born. Born was als jongen betrokken bij de tragedie die zijn familie meemaakte. Zijn oudere broer Jannes werd bij een verzetshol in de oorlog doodgeschoten. In zijn dankwoord vertelde Born hoe belangrijk het is dat verhalen rondom oorlog en verzet bekend blijven, met name voor de jeugd. Hij is blij dat de Stichting NMP de gebeurtenissen heeft verwerkt in een boekje en in lesmateriaal voor de jeugd.
Het hele artikel op de site van Ermelo.nieuws.nl is hier terug te lezen.
In het boek zijn zeventien door Anne gemaakte tekeningen opgenomen en
enkele oude familiefoto’s. Het boek heeft vijftig pagina’s waarbij links of
rechts vaak een tekening en de andere kant een paar regels tekst.
Achterin heeft ze nog een paar pagina’s besteed aan de afloop van het
verhaal en de herinneringen die er nu nog zijn.
Heb je interesse in het boek, bestel het dan via deze link. Het boek kost € 29,95
Ook op 13 december 2017 is er een bericht verschenen op Omroep Gelderland. Dit is HIER terug te lezen.
Hieronder is de video te bekijken van Anne over haar boek dat ze gemaakt heeft.
'Als je de kranten leest of naar de televisie kijkt, dan hebben we toch eigenlijk helemaal niets geleerd.'
Hans Born, broer van de vermoorde verzetsstrijder Jannes Born, verwijst naar de berichten over oorlogen die met regelmaat de media halen.
Het artikel uit De Stentor uit 2009 is HIER terug te lezen.
Kijk hier voor de link naar dit artikel.
De dvd waarnaar wordt verwezen is verkrijgbaar bij Stichting Natuur- en MilieuPlatform Ermelo.