In het oktobernummer van het magazine Landleven staat deze keer een artikel over de dansende bomen in Drie. Het is een van de oudste bossen van ons land. Bij foto nr. 3 wordt ook de route vermeld die te lopen is vanaf Boshuis Drie in buurtschap Drie bij Ermelo.
Er liep een groepje jongeren door het bos. Voorop een
volwassene. Het tempo was stevig. Af en toe stonden ze stil; ogen speurden het
bos af: zou dit de plek van het onderduikhol kunnen zijn? Nee...te dicht bij de
weg; te open onder de hoge bomen..
Daar verderop leek het beter. Lage dichte sparren en
struikgewas: meer beschutting.
In de maanden april en mei, de periode van het gedenken
van de Tweede Wereld Oorlog, werden de leerlingen van de Ermelose basisscholen
weer in de gelegenheid gesteld om dieper in de historie te duiken van hun eigen
Ermelo ten tijde van de oorlog.
Het geschiedenisproject 'Ermelo 1940-1945, gebeurtenissen
en geheimen' brengt sinds 2012 met het lesmateriaal de gebeurtenissen van toen
dichterbij. Naast het werken in de klas vormt de 'Les op Locatie' een
belangrijk onderdeel van het project. Tijdens de Excursie op de fiets, of
tijdens de Beleefles: als onderduiker op weg naar een veilige onderduikplek,
leren zij over de omstandigheden en gebeurtenissen uit de tijd rond 1943-’44.
Een verborgen gat in de grond, een monumentje heeft een naam; mensen krijgen
een gezicht.
6 basisscholen deden dit jaar met het project mee. De
beleeflessen zijn inmiddels afgerond. Komende week sluiten we met een laatste
excursie het geschiedenisproject weer af: de leerlingen van groep 8 van de
Speulderbrink gaan onder leiding van gidsen Hans Born en Evert van de Beek op
de fiets door het bos, langs het onderduikhol en monumentje van Jannes. Op
beide plaatsen horen ze wat zich daar in 1944 heeft afgespeeld, en waarom het
nog altijd belangrijk is om dit te blijven gedenken.
Opdat wij niet vergeten.
Esther van As is in september 2022 begonnen aan de opleiding AV-Specialist. Hierbij had zij de opdracht om een minidocumentaire te maken over een gebouw, gebeurtenis, monument of iets anders.
Ze heeft ervoor gekozen een minidocumentaire te maken over het onderduikershol in Drie.
Achtergrond van het boek
In het buurtschap Drie, bij Ermelo op de Veluwe, woonden
tijdens de Tweede Wereldoorlog slechts enkele gezinnen. Een daarvan was de
familie Born. Vader Abraham Born was boswachter van beroep en getrouwd met
Johanna Lubbersen. Samen hadden zij zeven zonen. In de oorlogsjaren werd hun
gezin betrokken bij onderduiken. Zelf hadden zij ook onderduikers in huis. Op
plaatsen die door vader Born waren aangewezen, werden in de bossen rond Drie
onderduikholen gegraven. Een van die holen werd gebruikt om wapens en andere
zaken te verbergen. Meerdere zonen uit het gezin Born hebben tijdens de Tweede
Wereldoorlog een belangrijke rol gespeeld in het verzet. Een van hen - Jannes -
werd doodgeschoten, maar ook vader Born en zoon Evert hebben de oorlog niet
overleefd. Beiden zijn opgepakt en in 1945 in het Duitse concentratiekamp
Neuengamme omgekomen.
Inmiddels zijn ook alle andere zonen overleden. Alleen de jongste - Hans - is nog in leven. Hij was ruim vier jaar toen in 1944 deze vreselijke dingen plaatsvonden. Hans verzorgt in Drie al jarenlang rondleidingen voor groepen schoolkinderen. Steeds maar weer vertelt hij wat zich daar tijdens de oorlog en met name binnen hun gezin, heeft afgespeeld.
Zelf ben ik in aanraking gekomen met de verhalen over Drie via mijn man Bram en zijn vader Willem Born. Willy, zoals hij genoemd werd, was een van de zonen van Abraham Born.Het boek dat ik heb geschreven over de gebeurtenissen in Drie, is bedoeld voor kinderen van 9-12 jaar. De hoofdpersonen Thijs en Siem zijn verzonnen, maar alles wat Hans Born vertelt en uitlegt, heeft werkelijk plaatsgevonden!
Op de website 75 jaar vrijheid wordt verteld over Jannes Born en hetgeen gebeurd is in de Tweede Wereldoorlog.
Er is meer over te lezen via deze link.
In de bossen van Ermelo rond de buurtschap Drie zijn twee monumenten terug te vinden die herinneren aan de periode 1940 - 1945: het 'paaltje van Jannes' en een in 2008 opnieuw zichtbaar gemaakt onderduikershol.
Ook in Ermelo zelf heeft zich een en ander afgespeeld tijdens de de Tweede Wereldoorlog.Veel van dit alles is niet (meer) bekend. Mensen die in de oorlog iets hebben meegemaakt zwijgen hier vaak over. Toch is het voor de generaties van na de oorlog belangrijk erover te horen.
De Stichting Natuur- en MilieuPlatform Ermelo gaf in 2008 het wandelrouteboekje 'Wandelen rond Drie langs ondergrondse geheimen' uit. Het project 'Ermelo 1940-1945, gebeurtenissen en geheimen' wil de leerlingen in contact brengen met gebeurtenissen en mensen uit de periode van de Tweede Wereldoorlog op lokaal niveau: Ermelo en omgeving staan centraal.
Het project omvat een:
Excursie (altijd mogelijk) òf een beleefles (april-juni,
in overleg)
Kosten voor dit project:
40,- euro.
Nadere informatie en reservering: (0341) 55 71 09 of info@nmpermelo.nl
In 2018 is in De Stentor een artikel verschenen over de onderduikholen van Drie die tot leven komen. Van de wandelgids is inmiddels een vierde druk verschenen.
Het artikel is HIER terug te lezen.
In de serie wandel- en fietsrouteboekjes in en rond de gemeente Ermelo van de Stichting Natuur- en MilieuPlatform (NMP) Ermelo, is het vernieuwde boekje ‘Wandelen rond Drie langs ondergrondse geheimen’ vrijdag 6 november 2015 gepresenteerd.
Het eerste exemplaar van het boekje werd in de thuisbasis van Stichting NMP Ermelo, De Witte Heide aan de Kerklaan overhandigd door voorzitter Gert Schuurman aan de heer Hans Born. Born was als jongen betrokken bij de tragedie die zijn familie meemaakte. Zijn oudere broer Jannes werd bij een verzetshol in de oorlog doodgeschoten. In zijn dankwoord vertelde Born hoe belangrijk het is dat verhalen rondom oorlog en verzet bekend blijven, met name voor de jeugd. Hij is blij dat de Stichting NMP de gebeurtenissen heeft verwerkt in een boekje en in lesmateriaal voor de jeugd.
Het hele artikel op de site van Ermelo.nieuws.nl is hier terug te lezen.
In het boek zijn zeventien door Anne gemaakte tekeningen opgenomen en
enkele oude familiefoto’s. Het boek heeft vijftig pagina’s waarbij links of
rechts vaak een tekening en de andere kant een paar regels tekst.
Achterin heeft ze nog een paar pagina’s besteed aan de afloop van het
verhaal en de herinneringen die er nu nog zijn.
Heb je interesse in het boek, bestel het dan via deze link. Het boek kost € 29,95
Ook op 13 december 2017 is er een bericht verschenen op Omroep Gelderland. Dit is HIER terug te lezen.
Hieronder is de video te bekijken van Anne over haar boek dat ze gemaakt heeft.
